Οι Οικοδομικοί Κανονισμοί αποτελούν ένα σύνολο προτύπων για το σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων, τα οποία συνηγορούν στην εξασφάλιση της ευημερίας για τους χρήστες τους αλλά και όσους ζουν και δρουν γύρω από αυτά. Η έννοια της ευημερίας ωστόσο, πέραν της αυτονόητης ενεργειακής θωράκισης και θερμικής και ακουστικής άνεσης, έχει ως βασικότατο πυλώνα το ζήτημα της υγείας και ασφάλειας του ανθρώπου. Αναπόφευκτα συνεπώς το ζήτημα της πυροπροστασίας οφείλει να βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο. Τα πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων αποτελούν βασικό πυλώνα αυτής.

Ο Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων 

Το σχέδιο προεδρικού διατάγματος «Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων», τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση στα τέλη Μαρτίου. Στο παρόν άρθρο κάνουμε μια εκτενή αναφορά στα πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων, τα οποία συνιστούν βασικό στοιχείο της δομικής πυροπροστασίας.
Μέχρι σήμερα η πυροπροστασία στα κτίρια στην Ελλάδα καθορίζεται από τον «Κανονισμό Πυροπροστασίας Νέων Κτιρίων» (ΠΔ 71/1988). Σκοπός του είναι πρωτίστως η ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής και σε δεύτερο χρόνο και της ανθρώπινης περιουσίας. Τα σημαντικότερα στοιχεία που συνθέτουν την παθητική δομική πυροπροστασία ενός κτιρίου (ξενοδοχείο, εκπαιδευτήριο, νοσοκομείο, κ.ο.κ.)  είναι τα ακόλουθα:

• Χωρισμός του κτιρίου σε πυροδιαμερίσματα
• Οδεύσεις διαφυγής
• Έξοδοι κινδύνου

Είναι εμφανές πως σε όλα τα παραπάνω κοινό παράγοντα συνιστούν τα πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων. Βάσει του ισχύοντος μέχρι σήμερα ΠΔ 71/1988: «Πυράντοχο κούφωμα λέγεται κάθε κούφωμα που δοκιμαζόμενο μαζί με τις διατάξεις στήριξής του σε δοκιμασία πυραντίστασης παρουσιάζει έναν καθορισμένο δείκτη πυραντίστασης».

Κατηγορίες και δείκτες πυραντίστασης

Η κατηγορία πυραντίστασης ενός δομικού στοιχείου, βάσει του ευρωπαϊκού προτύπου ΕΝ 13501-2, καθορίζεται από την ευστάθεια, τη δομική ακεραιότητα και τη θερμική μόνωση. Στην περίπτωση των συστημάτων κουφωμάτων, καθώς αυτά δεν φέρουν φορτία, είναι καθοριστικά τα κριτήρια της ακεραιότητας και της θερμικής μόνωσης. Επίσης, μπορεί η κατηγοριοποίηση να περιέχει και την προαιρετική παράμετρο της μείωσης της θερμικής ακτινοβολίας. Από την άλλη πλευρά, το ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 13501-1 αφορά την κατηγοριοποίηση με βάση την αντίδραση των υλικών στη φωτιά και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει αυτή να συγχέεται με την πυραντίσταση.

Ο τελικός δείκτης πυραντίστασης ενός δομικού στοιχείου προσδιορίζεται από το συνδυασμό της κατηγορίας πυραντίστασης, όπως αυτές αναλύθηκαν παραπάνω, και του μεγίστου χρόνου (σε λεπτά) για τον οποίο ικανοποιούνται τα κριτήρια αυτής της κατηγορίας. Ο χρόνος επιλέγεται από έναν κατάλογο προτύπων κατηγοριών χρονικής διαρκείας  (15’, 30’, 45’, 60’, 90’, 120’, 180’, 240’, 360’) και αντιστοιχεί στον μέγιστο χρόνο κατά τον οποίο ικανοποιείται το αντίστοιχο κριτήριο, σύμφωνα με τις μετρήσεις της εργαστηριακής δοκιμής. Όταν υπάρχει συνδυασμός κατηγοριών πυραντίστασης, όπως για παράδειγμα ακεραιότητα (E) και θερμική μόνωση (I), ο δείκτης πυραντίστασης καθορίζεται από τη μικρότερη χρονική διάρκεια στην οποία ικανοποιούνται οι απαιτήσεις και των δύο κατηγοριών ταυτόχρονα.

Τι σημαίνει “πυράντοχο κούφωμα”

Όταν για ένα κτίριο, λοιπόν, υπάρχει απαίτηση παθητικής πυροπροστασίας, εισάγεται αυτόματα και η απαίτηση για πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων. Ως πυράντοχο κούφωμα νοείται το προφίλ με τον υαλοπίνακα μαζί με τις διατάξεις στήριξής του και τα απαραίτητα εξαρτήματα λειτουργίας (μεντεσέδες, κλειδαριές, πόμολα, υλικά στεγάνωσης, κ.λπ.), που ως ολοκληρωμένο σύστημα δοκιμάστηκε από διαπιστευμένο εργαστήριο, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα EN 1363-1 και ΕΝ 1634, έγινε αποδεκτό και έχει κατηγοριοποιηθεί για συγκεκριμένο δείκτη πυραντίστασης βάσει του ευρωπαϊκού προτύπου ΕΝ 13501-2.  Σε αυτό το σημείο οφείλουμε  να  επισημάνουμε  πως δεν γίνεται αποδεκτή η χρήση διαφορετικών υλικών από αυτά που έχουν δοκιμαστεί στη συγκεκριμένη δοκιμή πυροπροστασίας, ακόμη και εάν έχουν δοκιμαστεί σε άλλες διατάξεις ή συστήματα. Οι παρεκκλίσεις που επιτρέπονται ως προς τις διαστάσεις και τον τρόπο στήριξης είναι μηδαμινές, προς την πλευρά της ασφαλείας πάντα, και αυτές αναφέρονται στο σχετικό κεφάλαιο της έκθεσης δοκιμής.

Υαλοπίνακες

Άξιο αναφοράς είναι, επίσης, πως βάσει της ΚΥΑ υπ’ αριθμ. 1782/63 (ΦΕΚ 210/1-3-2010) ορίζεται για τους υαλοπίνακες –οι οποίοι τοποθετούνται σε ειδικά σχεδιασμένο πλαίσιο, ώστε ως σύνολο να παρέχουν αντίσταση στη φωτιά– να εφαρμόζεται σύστημα βεβαίωσης συμμόρφωσης «1», που σημαίνει πως απαιτείται πιστοποιητικό συμμόρφωσης του προϊόντος από κοινοποιημένο οργανισμό χωρίς πρόσθετες δοκιμές δειγμάτων λαμβανομένων από την αγορά. Εκτός από τα πιστοποιητικά ελέγχου, απαιτείται και εξωτερική εποπτεία από κοινοποιημένο οργανισμό, που θα εκδίδει το απαραίτητο πιστοποιητικό. Με αυτόν τον τρόπο, οι κατασκευαστές λαμβάνουν πιστοποίηση CE  και έπειτα μπορούν να εξάγουν σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η σύγχρονη τεχνολογία στα πυράντοχα συστήματα κουφώματων

Τα πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων είναι πολύπλοκα συστήματα που απαιτούν μεγάλη προσπάθεια και προσοχή όσον αφορά το σχεδιασμό και τη σωστή επιλογή των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν. Επομένως, είναι απόλυτα φυσικό οι πάροχοι των συστημάτων να αναζητούν λύσεις για να μειώσουν την προσπάθεια που καταβάλουν οι κατασκευαστές, παρέχοντας προκατασκευασμένα στοιχεία εύκολα στο στήσιμό τους.
Η τεχνολογία των κουφωμάτων ολοένα εξελίσσεται. Διατίθεται πλέον στην αγορά ποικιλία συστημάτων, που καλύπτουν έως και τις υψηλότερες απαιτήσεις πυραντίστασης, όπως οι  ΕΙ90 και ΕΙ120. Ο κατασκευαστής έχει στη διάθεση του πυράντοχα προφίλ τόσο από χάλυβα όσο και από άλλα υλικά, σε εξαιρετικά λεπτές διατομές. Σαν αποτέλεσμα, δεν μειώνουν καθόλου την αισθητική της κατασκευής. Επιπλέον, είναι διαθέσιμα πυράντοχα κουφώματα ολοένα και μεγαλυτέρων διαστάσεων, προσφέροντας μεγαλύτερη ελευθερία στον αρχιτέκτονα μηχανικό κατά το σχεδιασμό του κτιρίου.
Σήμερα, όμως, τα κτίρια έχουν πολλαπλές απαιτήσεις. Για αυτόν το λόγο η τεχνολογία των πυράντοχων συστημάτων εξελίσσεται συνεχώς. Υπάρχουν πλέον πυράντοχα συστήματα που παράλληλα με την πυρασφάλεια, προσφέρουν θερμική μόνωση, αντιδιαρρηκτική προστασία και αντιβαλλιστική προστασία. Χρησιμοποιούνται ήδη ευρέως εξωτερικά πυράντοχα υαλοπετάσματα, τα οποία επιτρέπουν την κατασκευή γυάλινης όψης με μεγάλο κάνναβο χωρίς απώλεια στην επίδοση πυραντίστασης.

Πιστοποίηση και παρακολούθηση για τα πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων

Τα πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων σε εξωτερικούς χώρους εμπίπτουν στα συστήματα AVCP1 και, ως εκ τούτου, πρέπει να παρακολουθούνται από έναν Κοινοποιημένο Φορέα Πιστοποίησης Προϊόντων. Η συμμόρφωση των προϊόντων πρέπει να επιβεβαιώνεται βάσει της έκθεσης ταξινόμησης που συντάσσει ο Κοινοποιημένος Φορέας για κάθε μεμονωμένο κατασκευαστή. Το ισχύον πρότυπο προϊόντος EN 16034 ρυθμίζει σαφώς τις διαδικασίες και τις απαιτήσεις όσον αφορά την παρακολούθηση.

Όσον αφορά τα καθήκοντα του Κοινοποιημένου Φορέα, οι απαιτήσεις βρίσκονται στο παράρτημα ΖΑ στον πίνακα ΖΑ.3 του ΕΝ 16034. Σύμφωνα με αυτό, απαιτείται μια αρχική επιθεώρηση του εργοστασίου κατασκευής, συμπεριλαμβανομένων όλων των εργοστασίων στα οποία λαμβάνουν χώρα τμήματα της κατασκευής που έχουν σημαντική επιρροή (π.χ. η συναρμολόγηση των επιμέρους τμημάτων, τη ρύθμιση του διάκενου φύλλου-κάσας, του μηχανισμού κλεισίματος και της σφράγισης φύλλου-δαπέδου κ.λπ.) και συνεχής παρακολούθηση κάθε εργοστασίου κατασκευής.

Η παρακολούθηση αυτή περιλαμβάνει τον έλεγχο της παραγωγής του εργοστασίου του κατασκευαστή καθώς και τις βασικές παραμέτρους που επηρεάζουν τις ιδιότητες του προϊόντος. Οι απαιτήσεις αυτές ισχύουν επίσης και στα πακέτα προ-συναρμολογημένων στοιχείων που διατίθενται στην αγορά. Οι απαιτήσεις αυτές ισχύουν επίσης εάν, για παράδειγμα, ένας κατασκευαστής αναθέτει την πραγματική παραγωγή σε υπεργολάβο και δεν διαθέτει ο ίδιος εργοστάσιο κατασκευής ή δεν κατασκευάζει κουφώματα πυροπροστασίας στο δικό του εργοστάσιο κατασκευής. Ο κανονισμός για τα δομικά προϊόντα περιέχει κανόνες και αρχές σχετικά με τις εν λόγω αλυσίδες παραγωγής/προμήθειας.

Το Βρετανικό παράδειγμα

Αναζητώντας βέλτιστες πρακτικές μέσω της διεθνούς εμπειρίας και γνώσης, στην προσπάθειά μας να εμπλουτίσουμε τη συζήτηση για τον κανονισμό πυροπροστασίας που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες, αξίζει να σταθούμε και να αναγνώσουμε το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας. Με την έναρξη του μήνα Δεκεμβρίου 2022 που ήδη διανύουμε, ένα νέο κύμα αλλαγών επιβλήθηκε στο λεγόμενο Approved Document B (Part B) του κανονισμού πυροπροστασίας, το οποίο διέπει τις απαιτήσεις πυρασφάλειας για τα κτίρια στην Αγγλία και την Ουαλία.

Το Part Β ορίζει πέντε (5) γενικές απαιτήσεις/ομάδες μέτρων πυροπροστασίας που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Αυτές οι απαιτήσεις συνοπτικά περιλαμβάνουν τα επαρκή και ασφαλή μέσα διαφυγής από το κτίριο, τον έλεγχο της εσωτερικής εξάπλωσης της πυρκαγιάς, τις επενδύσεις και τα δομικά στοιχεία του κτιρίου, τον έλεγχο εξωτερικής εξάπλωσης πυρκαγιάς και την προσβασιμότητα για τους πυροσβέστες.

Το Part Β ενημερώθηκε τελευταία φορά το 2018, όταν η Βρετανική κυβέρνηση απαγόρευσε τη χρήση αναφλέξιμων υλικών στους εξωτερικούς τοίχους ή την εξωτερική επένδυση των κτιρίων κατοικιών ύψους άνω των 18 μέτρων. Ωστόσο, η ενημέρωση αυτή δεν περιλάμβανε κτίρια με δωμάτια για εναλλακτικούς οικιστικούς σκοπούς (π.χ. κτίρια φιλοξενίας), όπως ξενοδοχεία, ξενώνες και πανσιόν. Η τελευταία ενημέρωση περιλαμβάνει πλέον και αυτούς τους τύπους κτιρίων. Ο εν λόγω κανονισμός επίσης επεκτείνεται ώστε να καλύπτει κτίρια κατοικιών ύψους μεταξύ 11 και 18 μέτρων. Από τον Δεκέμβριο του 2022, αναφλέξιμα υλικά όπως για παράδειγμα ορισμένα προϊόντα θερμομόνωσης, θα επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται στους εξωτερικούς τοίχους των εν λόγω κτιρίων μόνο εάν έχει πραγματοποιηθεί δοκιμή πυρκαγιάς πλήρους κλίμακας με βάση το Βρετανικό πρότυπο BS 8414-1 ή BS 8414-2.

Είμαστε βέβαιοι πως τα παραπάνω στοιχεία από το Βρετανικό παράδειγμα δεν φαντάζουν σε καμία περίπτωση τόσο μακρινά από την πραγματικότητα στη χώρα μας. Σίγουρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία χρήσιμη βάση συζήτησης σχετικά με τις αναβαθμίσεις που θα οδηγήσουν στον πληρέστερο και άρτιο κανονισμό πυροπροστασίας κατασκευών που έχουμε ανάγκη. Ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία ξετυλίγονται πληθώρα φιλόδοξων σχεδίων ανάπτυξης και εμπλουτισμού του αστικού ιστού (βλ. The Ellinikon με τα ήδη ανακοινωθέντα ψηλά κτίρια πολλαπλών χρήσεων), στα πλαίσια των οποίων πρόκειται να εφαρμοστούν πληθώρα νέων δομικών και κατασκευαστικών λύσεων με πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων ώστε να καλυφθούν οι αυστηρές απαιτήσεις επιδόσεων που οι επενδυτές θέτουν και οι χρήστες απαιτούν.

Όσον αφορά την πυροπροστασία, δεν υπάρχει χώρος για γκρίζες ζώνες. Είναι επιτακτική ανάγκη από το στάδιο του σχεδιασμού, να λαμβάνονται υπόψη όλες οι παράμετροι, τεχνικές, αλλά και ο καθορισμός και η χρήση συγκεκριμένων δομικών υλικών που θα συμβάλλουν στην πυρασφάλεια του κτιρίου. Ο απλούστερος τρόπος για την επίτευξη του σκοπού αυτού είναι η επιλογή και προδιαγραφή προϊόντων «πρακτικά άκαυστων», κατηγορίας αντίδρασης στη φωτιά Α1 & Α2 κατά το EN 13501-1 – ήτοι υλικά που δεν πρόκειται να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ή στην εξάπλωση πυρκαγιάς σε περίπτωση που αυτή προκύψει.

Κλείνοντας, πρέπει να επισημανθεί πως η ελληνική κατασκευαστική αγορά έχει ανάγκη από έναν νέο ενιαίο κανονισμό πυροπροστασίας, ο οποίος θα συμμορφώνεται πλήρως με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρότυπα και τις ευρωπαϊκές οδηγίες, και θα διατυπώνει με σαφήνεια τις απαιτήσεις για ευστάθεια της κατασκευής, περιορισμό της εξάπλωσης της πυρκαγιάς και του καπνού σε κτίρια, εκκένωση των κτιρίων, επέμβαση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στο κτίριο, αλλά και για επιλογή δομικών προϊόντων και συστημάτων, εφαρμογή και συντήρησή τους.

Επιπλέον, όσον αφορά την πιστοποίηση κατασκευής για πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων, απαιτείται επιθεώρηση και πιστοποίηση από Κοινοποιημένο Φορέα Πιστοποίησης Προϊόντων κάθε κατασκευαστή σε κάθε εμπλεκόμενη μονάδα παραγωγής. Η απαίτηση αυτή είναι ανεξάρτητη από το αν ο ίδιος ο κατασκευαστής διαθέτει εργοστάσιο παραγωγής, αν κατανέμει την παραγωγή σε διάφορες εγκαταστάσεις ή αν αναθέτει υπεργολαβικά ολόκληρη τη διαδικασία παραγωγής ή τμήματα αυτής.

Γενικότερα, ο εργοστασιακός έλεγχος παραγωγής πρέπει να καλύπτει όλες τις σημαντικές διαδικασίες παραγωγής για πυράντοχα συστήματα κουφωμάτων, ακόμη και αν εμπλέκονται πολλές εταιρείες, ενώ η ευθύνη γι’ αυτό παραμένει πάντοτε στον κατασκευαστή.

Πηγή: Alunet